Oświetlenie każdego miejsca pracy powinno zapewniać dobrą widoczność oraz tworzyć odpowiedni klimat świetlny. W przypadku sal operacyjnych, oświetlenie odgrywa szczególnie ważną rolę ze względu na charakter przeprowadzanych tam prac, przy czym te, które są wykonywane bezpośrednio w polu operacyjnym wymagają zapewnienia bardzo wysokich poziomów natężenia oświetlenia. Ta specyfika oświetlenia i dodatkowo jego jakość może być czynnikiem obciążającym narząd wzroku personelu medycznego oraz wpływać na efekty pracy.

Najważniejsze uregulowane prawem wymagania dotyczące oświetlenia na salach operacyjnych określone zostały w normie oświetleniowej PN-EN 12464-1, według której  lampy operacyjne powinny spełniać następujące parametry:

• minimalny poziom natężenia oświetlenia w polu operacyjnym podczas zabiegu (płaszczyzna stołu/ /tkanki) — 10 000 lx;
• minimalny poziom natężenia oświetlenia w całej sali podczas zabiegu — 1000 lx (podczas wykonywania prac przygotowawczych i porządkowych można przyjąć 500 lx
• równomierność oświetlenia w polu zadania — co najmniej 0,7
• równomierność oświetlenia w bezpośrednim otoczeniu — co najmniej 0,5;
• współczynnik odbicia ścian — 0,3–0,8;
• współczynnik odbicia podłogi — 0,1–0,5
• współczynnik odbicia płaszczyzn pracy — 0,2–0,6;
• barwa światła — ≥ 4000 K;
• współczynnik oddawania barw — 90
• UGR — 19.

Norma powyższa reguluje również kwestię oświetlenia awaryjnego. W odniesieniu do zasilania awaryjnego wymaga się, aby po zaniku napięcia zasilającego ogólnego przełączenie w tryb pracy awaryjnej odbywało się automatycznie, oraz aby po czasie nie większym niż 5 s średnie natężenie oświetlenia w polu operacyjnym było większe niż 40 000 lx. Powrót do początkowego natężenia oświetlenia powinien nastąpić po czasie nie dłuższym niż 40 s. 

Nowoczesne lampy operacyjne oraz zabiegowe naszej produkcji spełniają te normy. Stosujemy coraz to nowsze technologie, które mają na celu poprawę jakości oświetlenia oraz ergonomii i bezpieczeństwa pracy.

Przy wyborze oświetlenia na sale operacyjną lub do gabinetu lekarskiego warto zapoznać się z powyższymi parametrami, by lampa była naszym wsparciem podnoszącym jakość wykonywanych zabiegów i służyła nam długie lata.

Co powinniście wiedzieć o lampach medycznych? Jakie parametry są istotne w codziennej pracy a jakie można nazwać "chwytami marketingowymi"? Czym różnią się lamy operacyjne od zabiegowych i diagnostycznych? Ten krótki przewodnik pozwoli Wam wybrać dla siebie najlepsze rozwiązanie.

NATĘŻENIE OŚWIETLENIA

Ten parametr mówi Wam jaka ilość światła generują lampy. Natężenie oświetlenia jest jedyną wielkością światła, która nie charakteryzuje samego źródła światła, lecz jasność oświetlenia powierzchni. Jednostką natężenia oświetlenia w jest luks (lx).

Natężenie oświetlenia miejsca pracy określają europejskie normy. W normie tej przyjęto, że wymagane natężenie oświetlenia w celu dostrzeżenia rysów ludzkiej twarzy w normalnych warunkach oświetleniowych, powinno być nie mniejsze niż 20 lx i jest to najmniejsze natężenie oświetlenia wymieniane przez normę.    W typowych pracach biurowych, takich jak: pisanie ręczne, pisanie na maszynie, czytanie, obsługiwanie klawiatury wymagane jest natężenie oświetlenia 500 lx, dla prac precyzyjnych przewyższa 1000 lx.            W słoneczny letni dzień natężenie oświetlenia w miejscach niezacienionych osiąga wartość 100 000 lx.

Dla oświetlenia medycznego punktem odniesienia jest norma EN 60601-2-41. Zgodnie z wymaganiami tejże normy lampy operacyjne powinny generować oświetlenie o wartości min. 40000 lux w centralnym punkcie. Większość producentów jednak oferuje lampy o natężeniu oświetlenia pd 120.000 do 160.000 lux.

Dla porównania:

• oświetlenie powierzchni ziemi przez Księżyc w pełni w pogodną noc – 0,1 ÷ 0,2 lx
• oświetlenie uliczne w nocy – 2 ÷ 5 lx
• pomieszczenie od zacienionej strony w środku dnia – 300 lx
• oświetlenie słoneczne terenu na zewnątrz (zachmurzone niebo) – 5000 lx
• słoneczny letni dzień (czyste niebo) – 100 000 lx

ODDAWANIE KOLORU

Wrażenie koloru oświetlanej powierzchni zależy od składu falowego światła. Z tego powodu spektrum światła odgrywa bardzo istotna rolę. Chłodne, białe światło podkreśla kolory niebieskie, fioletowe i zielone. Ciepłe białe światło podkreśla odcienie czerwieni, żółci i pomarańczu.

Współczynnik CRI określa w jaki sposób oświetlenie oddaje kolory oświetlanej powierzchni w porównaniu z oddawaniem kolorów w naturalnym świetle dnia. Współczynnik bliski 100 oznacza, że kolory oświetlanego obiektu są postrzegane tak samo jak w naturalnym świetle dnia.

Lampy z wysokim współczynnikiem CRI są wymagane podczas operacji i zabiegów, także w procedurach dermatologicznych. Należy jednak pamiętać, że na oddawanie koloru ma także wpływ temperatura barwowa oświetlenia. W niektórych procedurach medycznych wymagane jest dostosowanie temperatury oświetlenia do charakteru wykonywanego zabiegu aby zapewnić najwyższa rozpoznawalność tkanek.

Dla porównania poniżej znajdziecie wzornik koloru sfotografowany przy oświetleniu źródłem światła o różnej temperaturze barwowej. 

Tablica oświetlona światłem 3500 K

Tablica oświetlona światłem 4500 K

Tablica oświetlona światłem 5500 K

BEZCIENIOWOŚĆ

Światło i cień odgrywają decydującą rolę w orientacji przestrzennej. Jednak podczas operacji obszary zacienione mogą wpływać na utrudnione dostrzeganie detali. Aby osiągnąć wysoką bezcieniowość producenci lamp stosują kilka różnych rozwiązań.

Najlepsze rezultaty osiąga się stosując wiele pojedynczych źródeł światła oświetlających pole zabiegu pod rożnymi kątami. Nawet jeżeli część źródeł światła zostanie zasłonięta pozostałe oświetlenie pozwala na przeprowadzenie zabiegu przy równie dobrych parametrach oświetlenia.

Rozwiązania optyczne rozwijane przez FAMED zapewniają optymalne oświetlenie pola roboczego. Wolne od olśnienia, bezcieniowe lampy operacyjne FAMEDU dają doskonałe warunki do przeprowadzenia każdej medycznej procedury.